ماه رمضان ماه نزول قرآن (( لو انزلنا هذا القرآن علی جبل لرءیته خاشعا متصدعا من خشیه الله و تلک الامثال نضربها للناس لعلهم یتفکرون.)) ذات باری تعالی برای مکالمه با بندگانش
به قدر فهم و شعور آنها تا آنجا عبارات و مضامین عرشی را تنزل داده که در
قالب کلمات جای گرفته اند. و چه بسا سر اینکه هر مفسری نسبت به فهم خود از
عبارات و آیات قرآن برداشت کرده و بیان میکند، همین نکته باشد. ((ظاهر و باطن قرآن)) (( اقم الصلوه لذکری )) یا این آیه (( کلو وشربوا ولا تسرفوا )) و یا این آیه (( و بالوالدین احسانا.)) و آیات مشابه دیگر. (( الله
نور السموات و الارض مثل نوره کمشکوه فیها مصباح المصباح فی زجاجه الزجاجه
کانها کوکب دری یوقد من شجره مبارکه زیتونه لا شرقیه و لا غربیه ... )) (( قرآن درمان کننده روح و روان انسانها )) (( قرآن را به فرزندان خود بیاموزید.)) (( حق الوالد علی الوالد ان یحسن اسمه و یحسن ادبه و یعلمه القرآن )) (( آداب تلاوت قرآن.)) (( وصف قرآن از زبان قرآن ناطق )) و کلام آخر یا علی التماس دعا
برای قرآن که معجزه نبی مکرم اسلام حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی میباشد نام های دیگر نیز آمده که:
(( فرقان، کتاب، ذکر و تنزیل )) از آن جمله اند.
قرآن
شامل مطالب بسیار مهمی برای هدایت انسانها در کسب معارف الهی و ذخیره آن
برای رسیدن به مقام شامخ انسان برتر و همجواری با رحمت الهی میباشد. در
عظمت و بزرگی آن همین بس که ذات اقدس اله در سوره حشر آیه 20 میفرماید:
اگر
این قرآن را بر کوه نازل میکردیم میدیدی که در برابر آن خاشع میشد و از
خشیت اللهی متلاشی میگشت. و این مثالها را برای مردم میزنیم باشد که تفکر
کنند.
همانطور که
پیداست قرآن هم مانند سایر کتب از در کنار هم قرار گرفتن کلمات تشکیل شده
و از این منظر هیچ تفاوتی با سایر کتب ندارد. اما بر اهل اندیشه و نظر
مخفی نیست که در پس آیات الهی معالی بلند و بالایی وجود دارد که عقل آدمی
از درک تمامی آن مطالب عاجز میباشد. و البته برخی از آیات هستند که دارای
معانی قابل فهم برای همه انسانها میباشد. از همین رو آیات را به محکمات و
متشابهات تقسیم بندی کرده و به تفسیر آن میپردازند. محکمات آن دسته از
آیات هستند که در درک مفاهیم و پیام آن هیچ اختلافی نیست و کلیه مفسران از
آن معنی واحدی را برداشت میکنند. مانند:
اما
متشابهات آیاتی هستند که فهم صحیحی از آنها نمی توان کرد مگر به مدد و
راهنمایی ائمه هدی علیهم السلام که همانا آنها مفسران حقیقی قرآن و خود
قرآن ناطق هستند. برای مثال: تفسیر حروف مقطه از قرآن که هنوز مفسران
نتوانسته اند معانی دقیقی از آن بدست آورند. یا آیاتی نظیر آیه 34 سوره
نور که خداوند میفرماید:
که دارای مضامین بالا و والایی است.
امیرالمومنین که از او بعنوان قرآن ناطق نام برده میشود در خطبه 11 نهج البلاغه میفرماید:
(( ... تعلموا القرآن فانه احسن الحدیث و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب و استشفوا بنوره فانه شفاء الصدور ))
قرآن
را بیاموزید. بدرستیکه قرآن بهترین کلام است. و در کلام الهی تفکر کنید
زیرا قرآن بهار قلب هاست. و شفای خود را در آن خواهید یافت. بدرستی که
قرآن شفای سینه های بیمار است.
یکی
از وظایفی که والدین در قبال تربیت فرزندان خود دارند آنطور که حضرت امام
جعفر صادق علیه السلام میفرماید آن است که قرآن را به او بیاموزد ایشان در
این رابطه اینگونه میفرمایند:
حق فرزند بر پدر و مادر خود این است که آنها نام نیکویی برای او انتخاب کنند. و او را نیکو ادب کرده و قرآن را به او بیاموزند.
توصیه ای از
امیرالمومنان علی علیه السلام شده که در هنگام شروع تلاوت قرآن استعاذه
گفته شود. به این معنی که در ابتدای تلاوت اعوذوا بالله من الشیطان الرجیم
گفته شود دوم اینکه قاری قرآن مسواک زده و در ابتدا دعا کند. روبه قبله
نشسته و در انتهای کلام الهی صدق الله بگوید.
امیرالمومنین علی علیه السلام میفرماید:
...
پس فرو فرستاد بر پیامبر صلی الله علیه و اله قرآن را نوری که چراغهای آن
فرو نمیرد. و چراغی که افروختگی اش کاهش پیدا نمیکند. و دریای که ژرفایش
را کس نداند. و راهی که پیمودنش رهرو را به گمراهی نکشاند... نهج البلاغه
خطبه 198
و یا در جایی دیگر میفرماید:
بدانید که این قرآن پند گویی
است که فریب ندهد. و راهنمایی است که گمراه نکند. و حدیث خوانی است که
دروغ نگوید و کسی با قرآن ننشست جز اینکه چون برخواست افزون شد یا از و
کاست. افزونی در رستگاری و کاهش از کوری و بیماری دل ... پس بهبود خود را
از قرآن بخواهید و در سختی ها از آن طلب یاری نمایید... نهج البلاغه خطبه
176
کلام آخر را نیز به توصیه ای از امیرالمومنان علی علیه السلام مزین میکنم که میفرماید:
(( ... علیکم بکتاب الله فانه الحبل المتین و الفوز المبین و الشفاه النافع و الری التافع و العصمه للمستمسک و النجاه للمتعلق ... ))
بر
شما باد که به کتاب خدا چنگ بزنید. زیرا او ریسمان استواری است و نوری است
آشکار و درمان کننده دردها و فرونشاننده تشنگی است. چنگ زنندگان خود را
مصون دارد و آویزنده به خود را نجات بخشد ...